Demand,Supply and Market equilibrium

Talep ve Arz (Demand and Supply)  

Hocam, tüketicinin(consumer) yaptığına talep (demand) , üreticinin (producer) yaptığına arz(supply) denir. Onların bu yaptıkları arz(supply) ve talep(demand)  grafik üzerinde gösterilir ve bu grafikler birleştirilir. Bunun sonucunda arz ve talep eğirsinin çakıştığı yerden fiyat belirlenir. 

Tüketiciler bir malı ve ya hizmeti tüketerek kendi ihtiyaçlarını tatmin etmek isterler.Bu mal ve ya hizmeti belirli bir sürede  tüketicinin ne kadar tüketiceğini etkileyen bazı faktörler vardır. Bunlarda şunlardır hocam;

Talebe etki eden faktörler( Factors that affect demand)

1. Malın fiyatı (price of good)
2. Tüketicinin  tercihleri(consumer preference)
3. tüketicinin geliri ( consumer income )
4. tüketicinin beklentileri (consumer preference)

Eğer biri size talep derse o kişinin talep demesinden bizim bir mal(good) ve ya hizmetin(services) belirli bir zaman diliminde tüketicilerin satın almak istedikleri ve satın alma güçlerinin olduğu mal ve ya hizmet miktarı anlaşılır.Yani talep kavramı iki şey ister birincisi tüketici bir mal isteyecek ikincisi alım gücü olacak.Mesela şimdi ben Miami de denize sıfır 3 katlı bir ev istesem ama bunu almaya yetecek parasal gücüm yoksa talepten söz edemem.Ama farz edelim ben kodomanım.Ensem kalın yani param var ve o evide istiyorum.Yani hem isteğim var hemde satın alacak gücüm ,işte bu durumda talepten söz edebiliriz.

o evin fiyatıyla o eve olan talep miktarı arasındaki ilişki talep yasasıyla(law of demand) açıklanır.

Bu yasaya görede, talebi etkileyen malın fiyatı dışındaki faktörlerin sabit olduğunu var saymamız gerekir.Bu yasada şöyle der ; eğer bir malın fiyatı artarsa talep miktarı azalır ,malın fiyatı azalırsa talep miktarı artar.Yani bunların arasındaki ilişki terstir.Bu arada şu da çok önemli bi noktadır.

malın fiyatı talep miktarını etkiler talebi değil.Yani fiyatında artması yada azalması talep miktarını etkiler.Talebi ise fiyat dışındaki diğer faktörler etkiler.Yani o diğer faktörler değişirse talep eğrisi yerinden oynar sağ yada sola kayar.Eğer fiyat değişirse talep eğrisi sağ yada sola kaymaz.Aşağıdaki grafiklerden olayı daha iyi anlayabilirsiniz.

talep artış azalış grafiği

Hocam yukarıda da gördüğün gibi eğer talep artarsa eğri sağ kayar azalırsa sola.Yani mesela tüketici geliri arttı diyelim o zaman eğri D0 dan D1 e gidecektir.Tüketici tercihi değişti diyelim o zamanda eğri sola kayacaktır.

TALEBİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Gelir (income)

İlk önce malları normal mal (normal good) ve düşük mal (inferior good) diye ayırdıktan sonra tüketicilerin geliri artığında ne olur azaldığında ne olur diye inceleyebiliriz.

1-Normal mal(normal good)

Normal mal ın talebi tüketicilerin geliri ile doğru yönlü olarak değişir.

2-Düşük mal (inferior good)

Düşük malın talebi ise tüketicinin geliriyle ters yönlü olarak değişir.

Sonuç olarak , diğer faktörler sabitken tüketicinin geliri arttığında. normal malın talebi de artar.Çünkü bildiğin normal maldır param olsada ben o üründen vazgeçmem der tüketici.Yani tüketicilerin çok parası olsa da hala o ürünü tercih ederler.Eğride ise sağ doğru kayma olur.Bu mal düşük bir mal ise tüketicinin cüzdanı kabardığında artık o malı talep etmez.Çünkü daha çok parası vardır ve daha iyi olarak düşündüğü bir malı talep etmektedir.


Malla bağlantısı olan diğer malların fiyatı(goods that relevant to other price of goods)

Malları bir de ikame mallar(substitute goods) ve tamamlayıcı mallar(complementary goods) olarak ikiye ayırırız.

1-İkame mallar(substitute goods)

Hocam,ikame mal dediğimiz şey, bizim ihtiyacımızı aynı şekilde karşılayan ve birbiri yerine kullanabileceğimiz mallardır.Mesela,en klasik örnekle tereyağ ve margarin ikame mallardır.Başka sığır eti ve koyun eti, zeytin yağı ve ayçiçek yağı da ikame mallara örnektir.İkame mallarda şöyle bir durum olur.Bir malın ikame fiyatı artarsa, o diğer malın talebi artar.Mesela sığır eti fiyatı artarsa tüketiciler koyun etine yönelebilir.

2-Tamamlayıcı mallar(complementary goods)

Eğer iki malı kullanırken ya da tüketirken birlikte kullanıyorsak bu mallar tamamlaycı mallardır.Yine en klasik örnekle çay ve şeker. MP3 ve kulaklık,Playstation ve Playstation konsolu da tamamlayıcı mallardır.


Tüketici tercihleri (preference of consumer)

Bir malın talebinde en belirleyici rol oynayan etkenlerden biride tercihlerdir.Mesela,şu internette yayılan ve bazı malları kötüleyen yazılara denk gelmişsinizdir.Bunlarda tüketici etkileyebilir ve onları o malı tercih etmemeye yönlendirebilir.